Kopalnia przeszłości? Pradawne zabytki Malty

Rego-Bis, 06.05.2022

Malta zlokalizowana na środku Morza Śródziemnego jest doskonałym miejscem na spędzenie wakacji. Posiada przyjazny, ciepły klimat, piękne plaże i pyszne jedzenie. Największą zaletą wyspy jest jej różnorodne i bardzo stare historyczne dziedzictwo. Najwcześniejsze pozostałości archeologiczne na Malcie pochodzą z około 5000 p.n.e. Neolityczni rolnicy mieszkali w jaskiniach, takich jak te w Għar Dalam (w pobliżu Birżebbuġa) lub w wioskach, np. Skorba (w okolicy Żebbiegu). Misterny kult zmarłych rozwinął się około 4000 lat p.n.e. Początkowo skupiając się na zbiorowych grobowcach wykutych w skale, takich jak Żebbuġ i Xemxija, kulminacją było powstanie unikalnej podziemnej komory grobowej (hypogeum) w Ħal Saflieni (w Paola, lokalnie znanej jako Raħal Ġdid). Liczne ludzkie szczątki, a także posągi, garnki, biżuteria i inne artefakty zostały odkryte w Ħal Saflieni, które zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1980 roku. Ta kultura nagle zakończyła się około 2000 roku p.n.e., kiedy została zastąpiona przez kulturę Tarxien, cywilizację wykorzystującą metal, która praktykowała inne rytuały pogrzebowe. Jakie najdawniejsze zabytki warto zobaczyć na Malcie?

Megalityczne świątynie

Najdawniejsze są datowane na 3600 rok p.n.e, czyli zostały zbudowane wcześniej niż piramidy egipskie i są jednymi z najstarszych zachowanych budowli w Europie. Ze względu na swoją wyjątkowość zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stanowisko archeologiczne Hagar Qim  jest położone na skalistym płaskowyżu na surowym południowym wybrzeżu Malty z widokiem na morze Śródziemne i wyspę Filfla w oddali. Datowane na okres od 3600 do 3200 p.n.e., miejsce było schowane pod ziemią, aż do jego odkrycia w 1839 roku. Fasada, złożona z dwóch pionowych kamieni podtrzymuje jedno kamienne nadproże. Największy megalit tego liczącego 5000 lat miejsca ma ponad siedem metrów długości i waży około 20 ton. Małe głazy wielkości kul do kręgli, porozrzucane po całym terenie, służyły jak kółka do przenoszenia masywnych megalitów na miejsce. Artefakty tutaj znalezione m.in. maltańska Wenus są wystawione w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Valletcie. Świątynie Tarxien to największe i najlepiej zachowane prehistoryczne miejsce kultu na Malcie, składające się z czterech megalitycznych budowli. Odkopane w 1914 r. stanowisko zajmuje powierzchnię 5400 metrów kwadratowych i przedstawia artystyczne osiągnięcia tajemniczej prehistorycznej kultury Malty w „okresie świątynnym” (późnego neolitu) pomiędzy 3600 pne a 2500 pne. Kamienne płaskorzeźby i rzeźby, które tu znaleziono, są prezentowane na miejscu przez doskonałe reprodukcje; oryginały są wystawione w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Valletcie. Kamienne ściany czterech sąsiednich świątyń ozdobione są zaskakująco skomplikowanymi spiralnymi wzorami i figurami zwierząt.  Pozostałe stanowiska archeologiczne z megalitycznymi świątyniami na Malcie to: Ta' Ħaġrat, Mnajdra i Skorba.

Ħal Saflieni hypogeum

Ħal Saflien to jedno z najbardziej imponujących prehistorycznych miejsc na świecie. Podziemna jama składająca się z sal, komór i korytarzy wykutych w skale zajmuje imponujące 500 metrów kwadratowych na trzech poziomach. Układ świątyni został zaprojektowany tak, aby wzmocnić właściwości akustyczne komór. Ten obiekt światowego dziedzictwa UNESCO jest jedynym w swoim rodzaju na całym świecie. Miejsce to jest godne uwagi ze względu na wiek (4000 p.n.e. do 2500 p.n.e.) i doskonały stan zachowania, wraz z pięknymi rzeźbami i malowidłami w czerwonej ochrze. Hal Saflieni Hypogeum dostarczył archeologom i naukowcom intrygujących wskazówek na temat neolitu. Kompleks jest rzadkim świadectwem zaginionej cywilizacji.