Fiord w środku lądowej Albanii?

Rego-Bis, 10.12.2021

Sztuczne jezioro Komani powstało na rzecze Drin poprzez budowę dwóch potężnych tam. Największa z nich Fierza ma 166,5 m wysokości i 380 m długości. Gdy została oddana do użytku w 1980 roku była drugą pod względem wysokości tego typu budowlą w Europie.

W wyniku budowy tam powstały 3 zbiorniki wodne położone zaraz koło siebie. Licząc od południa są to: Vau i Dejës (Liqeni Vau i Dejës), Komani (Liqeni i Komanit), Fierza (Liqeni i Fierzës). Najciekawsze to Komani (położone pomiędzy zaporą Komani a Fierza), które ma powierzchnię 13 km2 a jego maksymalna szerokość to 400 m. Najwęższy wąwóz, otoczony pionowymi ścianami kanionu, ma około 50 m szerokości. Oprócz Drinu jezioro jest zasilane przez dziewicze rzeki Shala i Valbona, które źródła mają w Górach Przeklętych. Shala ma intensywnie niebieską barwę i jest idealną do kąpieli dla osób lubiących orzeźwiającą temperaturę wody. W wyniku budowy tam na brzegach jeziora pozostały odcięte domostwa, do których można dostać się tylko łodzią. Zapora Komani jako obiekt strategiczny jest pilnowana przez ochronę. Często są to starsi panowie uzbrojeni w równie sędziwe karabiny Kałasznikow AK-47. Prawdopodobnie jest to lokalna wersja wyprodukowana w okresie komunistycznym w  największej albańskiej fabryce uzbrojenia w mieście Poliçan w centralnej Albanii, blisko zabytkowego miasta Berat. Z zapory odpływa prom i niewielkie statki wycieczkowe (obecnie tylko w sezonie letnim) do Fierze. Rejs jest niezwykłą atrakcją, ponieważ krajobrazy przypominają norweskie fiordy, gdzie zbocza gór stromo schodzą do lustra wody. Podróż przez Jezioro Komani jest uważana za jedną najpiękniejszych widokowo tras wodnych. Po upadku komunizmu drogi w Albanii były w opłakanym stanie. Zanim powstał odcinek autostrady A1 z Morinë (pierwsze miasto albańskie przy granicy z Kosowem) rejs promem był najlepszą możliwością komfortowej podróży z Kosowa na wybrzeże albańskie.   

Czy wiesz, że w Albanii ponad 95% energii elektrycznej pochodzi z hydroelektrowni?  Trzy największe (Koman, Fierza i oraz Vau i Dejës)  powstały na rzecze Drin tworząc m.in. sztuczne jezioro Komani. Łącznie mają moc 1 360 MW, czyli więcej niż wiele elektrowni atomowych (np. amerykańska Seabrook czy niemiecka Emsland). Elektrownie wodne Fierza oraz Vau i Dejës zostały wyposażone w sprzęt chińskiej produkcji (powstały w latach siedemdziesiątych, kiedy władze komunistycznej Albanii ściśle współpracowały z Chińską Republiki Ludową). Akcja pierwszego w  historii albańskiego serialu „Mrika” z 1959 roku rozgrywała się w miejscu budowy innej ważnej hydroelektrowni „Karl Marx” na rzece Mat w miejscowość Ulëz. Fabuła dobitnie przedstawia realia tamtego okresu. Tytułowa bohaterka Mrika mobilizuje kolektyw robotniczy, aby złapać sabotażystów z Jugosławii i Grecji, którzy planują wysadzenie tamy w powietrze.