Efez – tureckie Pompeje?

Rego-Bis, 29.08.2022

Ze wszystkich archeologicznych atrakcji turystycznych w Turcji najbardziej znany jest Efez. Goście z całego świata przyjeżdżają tutaj, aby spacerować dobrze zachowanymi rzymskimi ulicami, podziwiać wspaniałe zabytki i chłonąć starożytną duszę ruin tego miasta. Dobrze zachowany stan zabytków sprawia, że jest to jedno z najlepszych miejsc na świecie, aby doświadczyć miasta epoki starożytnej. Z tego powodu Efez zyskał przydomek „Pompei Turcji”.  Olśniewające świątynie z marmurowymi kolumnami i ulice z kolumnadami to marzenie każdego miłośnika historii  Znajduje się tutaj tak wiele atrakcji do zwiedzenia i interesujących historii do poznania, że nawet krótka wycieczka po najważniejszych obiektach zajmie pół dnia. Po zakończeniu wędrówki po ruinach w okolicy jest wiele ciekawych miejsc do zobaczenia. Efez leży na skraju tętniącego życiem miasta Selçuk. Z zamkiem, wspaniałym muzeum, bizantyjską bazyliką i pozostałościami rzymskiego akweduktu biegnącego prosto przez centrum stanowi zachętę, aby w tym miejscu spędzić więcej czasu. Ludzie zaczęli zamieszkiwać okolice Efezu w epoce neolitu (około 6000 p.n.e.). Miasto zostało założone przez Greków w X wieku p.n.e. Dzięki doskonałemu położeniu na końcu ważnego szlaku handlowego z głębi kraju i na żyznej równinie – Efez rozwinął się w kwitnące miasto handlowe. Za czasów Cesarstwa Rzymskiego (I i II wiek n.e.) miasto kontynuowało swój dobrobyt jako stolica rzymskiej prowincji Azji i stało się największym miastem na Wschodzie po Aleksandrii, liczącym ponad 200 000 mieszkańców. Z Efezu pochodził m.in. filozof Heraklit, znany jako autor twierdzenia „Panta rhei”, czyli „wszystko płynie.” Gościł tutaj św. Paweł, który potem skierował do miejscowej gminy chrześcijańskiej list (List do Efezjan). W 263 r. n.e., kiedy Goci najechali miasto podczas jednej ze swoich ekspedycji, zwiastowało to początek powolnego upadku miasta. Znaczenie i wielkość Efezu stopniowo malały z powodu stałego zamulania jego portu. Jednak w V wieku miasto było nadal wystarczająco ważne, aby być miejscem III Soboru powszechnego (431 n.e.). Następnie tereny, gdzie znajduję się miasto należały do Bizancjum, Turków Seldżuckich a następnie do Osmanów. Jakie atrakcję warto w Efezie zobaczyć ?

Biblioteka Celsusa i brama Mazeusa i Mitridiusza

W południowo-wschodnim narożniku dolnej agory i ulicy z kolumnadami znajduje się odrestaurowana Brama Mazeusa i Mitridiusza. Brama prowadzi na mały plac leżący poniżej poziomu ulicy, gdzie znajduje się najsłynniejszy pomnik Efezu. Imponująca dwupiętrowa fasada Biblioteki Celsusa, z monumentalnymi kolumnami i wydatnymi gzymsami, została zrekonstruowana w latach 70. przez austriackich archeologów. Sama biblioteka miała pierwotnie trzy kondygnacje i była całkowicie wyłożona kolorowym marmurem. Wzdłuż tylnej ściany znajdowała się seria prostokątnych wnęk do przechowywania pergaminów i zwojów.
Poniżej centralnej niszy była komora grobowa z sarkofagiem Tytusa Juliusza Celsusa Polemaeanusa, gubernatora prowincji Azji, na cześć którego jego syn zbudował bibliotekę na początku II wieku n.e.

Świątynia Artemidy

Tylko jedna samotna kolumna to wszystko, co pozostało ze Świątyni Artemidy, niegdyś jednego z Siedmiu Cudów starożytnego świata. Słynna gigantyczna marmurowa świątynia została zbudowana w VI wieku p.n.e. na polecenie Krezusa władcy Lidii. Od tego wyjątkowo majętnego monarchy pochodzi do dziś używany zwrot bogaty jak Krezus. Budynek szczycił się  ponad 127 kolumnami. W 356 p.n.e. miejscowy szewc Herostrates owładnięty ideą zyskania wiecznej sławy podpalił świątynię. Odbudowana w III wieku n.e. , została zniszczona albo poważnie uszkodzona przez najazd Gotów.

Z innych wartych uwagi zabytków można wymienić choćby: drogę Kuretów i ulicę Marmurową, teatr, stadion, świątynię Hadriana, domy na tarasach, fontannę Trajana czy kościół Marii Panny.